شاخص نمود رنگ یا شناسه نمود رنگ یکی از پارامتر های مهم است که هنگام انتخاب منبع نوری و لامپ با کیفیت مطرح می شود. با کمک این پارامتر که بیان می کند یک منبع نور مصنوعی تا چه حد رنگ را مطابق با رنگ واقعی نشان می دهد، می توانید انتخاب مناسب تری برای محیط مورد نظر خود داشته باشید. به بیانی دیگر می توان گفت این شاخص بیان می کند که منبع نور مصنوعی مورد استفاده، چقدر توانایی نمایش واقعی و صحیح رنگ ها را در مقایسه با نور خورشید دارد. این شاخص با نام های دیگری از جمله میزان رنگ دهی، شاخص تجلی رنگ، درصد بازتاب رنگ و RA نیز شناخته می شود.
CRI چیست؟
CRI مخفف عبارت Color Rendering Index است و به فارسی معنی شاخص می دهد. در سیستم جهانی، نورپردازی دارای شاخصی به نام شاخص نمود رنگ است. این شاخص که امروزه در مقایسه ال ای دی ها بسیار مهم است، بیان می کند که یک منبع نور چه میزان از طیف قرمز تا بنفش را در خود دارد. به عنون مثال می توان گفت اگر هنگام خرید پوشاک در مغازه ای از منبع نوری در آن مغازه استفاده شده باشد که طیف سبز در آن وجود نداشته باشد، رنگ پوشاک سبز رنگ، به خوبی نمایان نمی شود و شاید مجبور باشید رنگ لباس را زیر نور خورشید تشخیص دهید.
این شاخص بدون واحد اندازه گیری بوده و با اعدادی بین ۰ تا ۱۰۰ نشان داده می شود. عدد ۱۰۰ شاخص خورشید است که تمامی طیف ها را دارد، پس هرچه ساخص نمود رنگ به ۱۰۰ نزدیک تر باشد، نمود رنگ واقعی تر است. توصیه می شود برای استفاده از منبع نور در محیط هایی که رنگ اهمیت بسیاری دارد، از منبع نوری با شاخص نمود رنگ بالای ۹۰ استفاده کنید تا هر رنگ به صورت واقعی نمایش داده شود.
اهمیت شاخص نمود رنگ
در سال های گذشته در کشور ما، از لامپ های فورسنت استفاده می شد که تقاضای بسیار زیادی داشت و پوشش داخلی آن از هالو فسفات و شاخص نمود رنگ آن ۷۰ بود. این شاخص ۷۰ در این لامپ ها باعث می شد که رنگ ها زیر نور این لامپ ها متفاوت تر از رنگ واقعی دیده شود. همین استفاده از منبع نور مصنوعی با ساخص نمود رنگ پایین باعث از بین رفتن آسایش و کارایی بصری می شود و حس ماندن در فضا و تعلق به فضا را کاهش می دهد. امروزه با تولید و پیشرفت در زمینه تولید لامپ، لامپ های ال ای دی تولید شد که در زمینه شاخص، پیشرفت بسیار خوبی داشت؛ بنابراین اهمیت این شاخص زمانی مشخص می شود که بالا بودن آن باعث می شود رنگ به صورت واقعی دیده شود و پایین بودن آن رنگ را متفاوت تر از رنگ واقعی نشان می دهد.
شاخص نمود رنگ چگونه اندازه گیری می شود؟
روش سنجش شاخص از گذشته تا کنون به جز سال ۱۹۷۴، تغییر چندانی نداشته است. نتیجه نور مرجع و تست نوری در ۸ رنگ خاص ظاهر می شود که نمرات ۱ تا ۱۰۰ مختص هر رنگ بوده و میانگین امتیازات در پایان شاخص نمود رنگ یا CRI را مشخص می کند. با توجه به این که CRI به عنوان یک مرجع اندازه گیری شناخته می شود، اگر بقیه فاکتور ها مانند وزن، روشنایی و دمای رنگ یکسان باشند، شاخص نمود رنگ می تواند فاکنوری تعیین کننده برای انتخاب و تصمیم گیری باشد.
جمع بندی
شاخص نمود رنگ یا CRI به عنوان پارامتری مهم در انتخاب منبع نور مطرح می شود. این شاخص بیان می کند که یک منبع نور چه میزان از طیف قرمز تا بنفش را دارد و تا چه میزان رنگ ها را به صورت واقعی نشان می دهد. در اندازه گیری شاخص نمود رنگ یک منبع نوری، اعدادی بین ۰ تا ۱۰۰ بدست می آید که این عدد هرچه به عدد ۱۰۰ که عدد شاخص نور خورشید است نزدیک تر باشد، رنگ ها را واقعی تر نشان می دهد.